OPİAT BAĞIMLILIĞI
- Opiyum ve türevleri ile yarı sentetik,sentetik opiyum benzeri narkotikler bu gruptadır.
Morfin ,kodein,tebain,papverin ve noskopin doğal opiyum alkoloidlerdir.Genellikle hekimlikte kullanılan bunlardır.
Eroin ve dilaudit yarı sentetik maddeler,metadon,petidin(meperidin) ve fentanil de sentetik yapılı sentetik analjeziklerdir.
Fizyolojik etkileri:Merkezi sinir sisteminde hem depresan,hem uyarıcı etki yaparlar.Bazen bulantı kusma görülebilir.Güçlü ağrı gidericilerdir.Alındığında bir iyilik,gevşeme ve rahatlama,uyuklama durumu olur.
Akut zehirlenmesinde kan basıncı düşer,kalp atımı solunum yavaşlar.Gözbebekleri küçülür,iğnebaşı kadar küçük gözbebeği ortaya çıkar.Giderek refleksler alınmaz olur.
Bağımlılık: Kısa sürede bağımlılık oluşur.Kandaki miktarı biraz azalınca gerginlik ve hoş olmayan bir duygu ortaya çıkar ve ilacı alma gereksinimi artar.İlaç alınınca ortaya çıkan rahatlama ile ilacı alma eğilimi pekiştirilmiş olur.Giderek fiziksel bağımlılık ve tolerans gelişir ve aynı etkiyi elde edebilmek için ilacın dozu arttırılır.İlaç ya da madde alma isteği kesilme sendromu yatıştıktan sonra da güçlü bir biçimde sürer.
Kesilme sendromu:Kısa sürede gerginlik,huzursuzluk,sıkıntı ile başlar.12 -16 saat içinde giderek ağır sıkıntı,uykusuzluk,terleme,burun akıntısı,göz sulanması,titreme,esneme,gözbebeklerinde genişleme,tüylerin dikleşmesi görülür.Daha sonrada kaslarda ağır seğirmeler,karında kramplar,kusma,ishal,iştah yitimi,kan basıncında yükselme,ajitasyon,zayıflama olur.
Bilinç açıktır.Bu durum 7-8 gün içinde yatışır.Bu ağır durumda tek doz morfin ile bütün belirtiler yatışabilir.Opioidlerde kesilme sendromu 24-48 saat içinde tipik belirtileri ile belli olur.
Eroin inhalasyon yoluyla ya da damar yoluyla kullanılmaktadır.Uzun süre damar içi kullanıma geçiş olmaksızın,inhalasyon yoluyla kullanıma bağlı ağır bağımlılık tabloları görülebilmektedir.Bu hastalarda çk sayıda bırakma denemlerine ve hatta tedavi girişimlerine karşın sık depreşme ve yinelemeler gözlenmektedir.Bu nedenle madde isteği önemli derecee azaltan agonist tedavilerle beraber iyileştirim yaklaşımların büyük bir önemi vardır.
Opioidlerin damar yolu ile kullananlarda sık olarak hepatit B,AIDS enfeksiyonları görülür.Zamanla hastalrın kol ve bacak damarlarında tıkanmalar,hatta ülserler görülür.Opioid bağımlılığında ,ilacı sağladığı sürece hastada büyük bir uyum sorunu olmayabilir.Fakat ilacın sağlanmasındaki yasal ve ekonomik engeller hastayı giderek sosyal yaşamından,değerlerinden çok uzaklaştırabilir.Ruhsal yetilerde yıkım olmasa bile ağır kişilik yıkımı görülebilir.Yatkın kişilerde suç işleme oranı yükselir
Opiat Bağımlılığının Tedavisinde farmakoterapi
Metadon:Tam mü agonisti tedavisi.Ağızdan verildiğinde etkin olan günde tek doz verildiğinde opiyat yoksunluğunu baskılayan ve diğer opiyatların etkilerini durduran bir ilaçtır.
Buprenorfin :Karma bir opiyat agonist-antagonistidir ve tam bir mü agonisti olan metadondan değişiktir.
Naltrekson :Opiyat antagonistidir. Opiyat reseptörlerine sıkıca bağlanarak eroin ve sokakta kullanılan dozlarının yarattığı’ hoş’ bir takım etkileri engeller;dolayısıyla opiyat kullanma isteğini ve koşullanılmış biçimde kişinin içinin geçmesini azaltır.